Decyzja o wyborze wysokości obręczy (tzw. stożka) karbonowych kół szosowych ma duży wpływ na osiągi roweru. Wysokie obręcze, czyli "bardziej aerodynamiczne" koła potrafią zauważalnie zwiększyć prędkość jazdy, ale są nieco cięższe i inaczej zachowują się na podjazdach czy przy bocznym wietrze.
Z kolei niskie obręcze są lżejsze i bardziej dynamiczne w jeździe, lecz dają mniejszą korzyść aerodynamiczną przy wysokich prędkościach. Jak znaleźć złoty środek? Poniżej przedstawiamy aktualne dane i poradnik wyboru. Zgromadzone informacje pomogą dobrać optymalną wysokość kół do profilu tras i stylu jazdy.
Aerodynamika kontra waga – co ważniejsze?
Czy lepiej postawić na niższą wagę kół, czy na ich aerodynamikę?
Przez lata panowało przekonanie, że najlżejsze koła zapewnią największą przewagę w terenie górskim. Jednak najnowsze, niezależne testy pokazują, że opór powietrza odgrywa kluczową rolę już przy umiarkowanych prędkościach 20-30 km/h.
Co to oznacza w praktyce? Na większości tras o mieszanym profilu szybsze będą koła aero o średnim lub wysokim stożku, niż ultra-lekkie niskie obręcze.
Im wyższa prędkość - tym aerodynamika zyskuje coraz bardziej.
Przy obręczach karbonowych o wysokości 45 mm można zaoszczędzić około 5–10 W mocy przy jeździe ~40 km/h. Dla kolarza generującego stałe 250 W oznacza to około +0,2–0,3 km/h większą prędkość (czyli kilkadziesiąt sekund przewagi na dystansie 40 km).
38 vs 60 mm
Dobór wysokości obręczy – zasady
Wybierając wysokość obręczy, należy wziąć pod uwagę specyfikę terenu, po jakim najczęściej jeździmy, oraz nasze preferencje. Poniżej ogólne zalecenia:
Teren płaski: wysoki stożek (50 – 60 mm) zapewnia najlepszą aerodynamikę. Na zupełnie płaskich trasach wysoki stożek pozwoli łatwiej utrzymać wyższą prędkość mniejszym kosztem energii. Koła ~60 mm są często wybierane do szybkich etapów i triathlonu.
Teren pofałdowany: średni stożek (40 – 50 mm) to najbardziej uniwersalna opcja. Takie koła łączą korzyści aero z umiarkowaną wagą, sprawdzając się zarówno na pagórkowatych trasach, jak i na odcinkach płaskich. Dla większości kolarzy trenujących w zróżnicowanym terenie zakres 40–50 mm będzie optymalny.
Trasy górskie / strome podjazdy: niski stożek (30 – 40 mm) bywa korzystniejszy przy bardzo stromych i długich podjazdach, gdzie prędkości są niskie, a każdy gram ma znaczenie. Lekkie koła mogą dać kilka sekund przewagi na długim czy ostrym podjeździe. Jednak warto podkreślić, że nawet w górach większość zawodowców obecnie używa profili ~40–50 mm. Ponieważ czas zyskany dzięki lepszej aerodynamice kół na zjazdach i dojazdówkach często przewyższa stratę z dodatkowej masy na podjeździe. Natomiast jeśli meta wyścigu nie znajduje się na szczycie góry, wtedy niski stożek często wygrywa w ujęciu całej trasy.
W praktyce, jeżdżąc głównie po trasach płaskich i pofalowanych, najlepszym wyborem będzie komplet kół o profilu ~40–60 mm. Taki zestaw pozwoli czerpać korzyści aerodynamiczne na co dzień, dając sobie radę na okazjonalnych wypadach w trudniejsze góry.
Jeśli zaś ktoś często jeździ w wysokie góry (Alpy, Tatry, Beskidy) i ściga się na etapach kończących się podjazdem, może rozważyć dodatkowy komplet niskich kół ~30 - 40 mm typowo pod góry. Dla większości amatorów jeden „złoty środek” w granicach 40–50 mm będzie jednak najlepszym rozwiązaniem.
Testy: różnice prędkości i czasu na różnych kołach
Wyniki testów, które wewnętrznie realizowaliśmy w ramach rozwoju kolekcji Evanlite.
TEST NR 1 - Jazda po płaskim (przy stałej mocy).
Na odcinku płaskim utrzymano moc 200 W na trzech rodzajach kół – aluminiowych (niski profil), karbonowych 38 mm oraz karbonowych 50 mm. Na kołach aluminiowych prędkość wyniosła 30,4 km/h. Po założeniu kół o stożku 38 mm, przy tej samej mocy prędkość wzrosła do ok. 30,9 km/h, a na stożku 50 mm do ok. 31,0 km/h.
Różnice wydają się niewielkie (~0,5–0,6 km/h), ale pamiętajmy, że to przy 200 W bez uwzględnienia dynamiki jazdy i podatności na przyspieszenia (stała moc).
Przy 290 W (prędkości rzędu 37.5 km/h) odnotowano już różnicę +1,2 km/h na kołach 50 mm względem aluminiowych. To pokazuje, że wyższy stożek “oddaje” tym więcej, im bardziej rośnie prędkość jazdy.
Test przeprowadzono na prostym odcinku o długości 5 km, bez nawrotu, w bezwietrznych warunkach oraz na terenie osłoniętym drzewami. Jazda odbywała się ze stałą mocą (pomiar z miernika mocy SRM). Do zachowania pełnej porównywalności wyników zastosowano ten sam komplet opon — Continental Grand Prix 5000 28c z dętkami Continental Race (butylowymi) — przekładany pomiędzy testowanymi zestawami kół. Oszczędność czasową w skali godziny wyliczono na podstawie realnie uzyskanych różnic prędkości podczas przejazdów testowych.
TEST NR 2 - Podjazd (4 km, nachylenie avg ~7%)
Sprawdzono dwa komplety kół Evanlite – model o profilu 38 mm vs 50 mm – podczas podjazdu długości 4 km (średnie nachylenie ~7%). Oba przejazdy wykonano przy tej samej mocy 270 W, prędkość ~ 16.5 km/h. Czas wspinaczki na niższym stożku 38 mm okazał się tylko o 3 sekund szybszy niż na wyższym modelu 50 mm. Odpowiada to różnicy dystansu ~14 metrów na mecie podjazdu. W praktyce ok. 80 gramów różnicy na "masie rotującej" obręczy miało niewielki wpływ (reszta podzespołów koła: piasty, szprychy i opony - były takie same). Co więcej, różnica zostałaby odrobiona na zjeździe i płaskim – wyższe obręcze 50 mm pozwalają utrzymać większą prędkość dzięki efektowi "koła zamachowego" i mniejszym oporom powietrza. Jednak jeśli meta byłaby na podjeździe, różnica byłaby bardziej znacząca.
Podsumowując testy:
Największy skok odczujesz, przechodząc z cięższych i niskich kół aluminiowych na karbonowe stożki – zyskując nawet 1–2 km/h przy szybszej jeździe. Co w perspektywie godzinnej powoduje już ponad minutowe różnice w zależności od prędkości.
Natomiast różnice między średnim a wysokim stożkiem (np. 38 vs 50 mm) są już subtelniejsze. 50 mm będzie odrobinę szybsze na odcinkach powyżej ~30 km/h, a 38 mm minimalnie efektywniejsze na stromych sekcjach, ale te różnice to zwykle sekundy na godzinę jazdy, nie minuty. Dlatego oba warianty sprawdziłyby się podobnie w rękach (nogach) większości użytkowników.
Boczne podmuchy wiatru – czy wysoki stożek jest niebezpieczny?
Jednym z częstych obaw przy wyższych obręczach jest podatność na boczny wiatr. Faktem jest, że im wyższy stożek, tym większa powierzchnia – silny boczny podmuch potrafi być odczuwalny na kole przednim. Jest to efekt wymagający obycia i wyczucia roweru. Jednak odpowiednio zaprojektowane obręcze o większej szerokości profilu poprawiają stabilność.
Boczny wiatr to czynnik, który należy brać pod uwagę przy wyborze stożka, ale nie trzeba się go nadmiernie bać. Do typowej jazdy szosowej w Polsce profile do 45 - 60 mm są na ogół komfortowo sterowalne. Powyżej ~60 mm (a zwłaszcza dla wysokich obręczy 80+ mm) wpływ wiatru staje się już mocniej odczuwalny – dlatego takie koła stosuje się głównie w triathlonie i jeździe na czas, a rzadko w normalnych treningach szosowych.
Koła do triathlonu i jazdy na czas
W kontekście doboru stożka warto wspomnieć o dyscyplinach indywidualnych, takich jak triathlon i jazda na czas. Tutaj zasady są nieco inne, ponieważ liczy się maksymalna prędkość na prostej i zazwyczaj płaskiej lub falistej trasie. Specjaliści od jazdy na czas często sięgają po obręcze 60–80 mm, a na tył nawet pełne koła. Oczywiście wymaga to pewnych umiejętności i sprzyjających warunków – przy silnym wietrze skrajnie obręcze koła mogą być trudne do opanowania, dlatego mniej doświadczeni triathloniści wybierają np. zestaw np. 50 - 60 mm. Należy jednak mieć na uwadze, że wysokie stożki od 60 mm i więcej są efektywne, ale przy prędkościach powyżej ~ 40 km/h, gdzie aerodynamika i efekt napędzania mają coraz większy wpływ.
Uwaga - w wyścigach szosowych obowiązują przepisy UCI, które ograniczają wysokość obręczy we startach wspólnych do maksymalnie 65 mm (od 2026).
Wpływ wagi kolarza i sztywności kół
Masa kolarza ma znaczenie przy doborze wysokości obręczy, głównie w kontekście bocznego wiatru i sztywności. Lżejsi zawodnicy (np. <70 kg) są bardziej podatni na podmuchy – dla nich nieco niższy stożek (35–45 mm) może dać pewniejszą kontrolę nad rowerem przy silnym wietrze. Z drugiej strony ciężsi i bardzo mocni kolarze (80 kg i więcej) często wolą sztywniejsze koła o wyższym profilu ~50–60 mm podczas generowania wysokiej mocy podczas sprintów i dynamicznych przyspieszeń.
Warto jednak zaznaczyć, że nowoczesne koła karbonowe już od 35 mm wzwyż są na tyle sztywne, iż przeciętny zawodnik nie odczuje braków sztywności nawet w niższym profilu. Dlatego nie należy obawiać się, że „tylko wysoki stożek jest wystarczająco sztywny”. Jeśli jesteś lżejszym kolarzem o wadze 60-70 kg to koła 35–50 mm zapewnią Ci świetny balans stabilności i sztywności. Natomiast jeśli np. ważysz 85 kg i lubisz mocno finiszować lub szybko jeździć po płaski, to koła 50–60 mm zapewnią odpowiednią sztywność. Różnice są jednak niewielkie i w obu przypadkach bardziej odczujesz wpływ aerodynamiki lub wiatru niż samej sztywności.
Podsumowanie – jaką wysokość kół wybrać?
Przeanalizuj teren jazdy: Jeśli dominują płaskie odcinki, śmiało celuj w wyższy stożek (50–60 mm), aby zmaksymalizować korzyści aerodynamiczne. Jeśli jeździsz głównie po pagórkach, idealny będzie średni profil (~40–50 mm). W teren górski rozważ niższe koła (~30–40 mm), choć uniwersalne ~45 mm też sobie poradzą.
Weź pod uwagę masę ciała i doświadczenie: Lżejszym lub mniej pewnym technicznie kolarzom zaleca się nie przesadzać z wysokością obręczy – 40 mm zamiast 60 mm może znacząco poprawić komfort jazdy w wietrznych warunkach. Natomiast ciężsi lub bardziej doświadczeni zawodnicy mogą wykorzystać zalety wysokich stożków kół bez utraty kontroli.
Jedne koła do wszystkiego? Jeśli planujesz mieć jeden uniwersalny komplet, wybierz stożek w granicach 40–50 mm. Taki zestaw sprawdzi się w każdym scenariuszu: da odczuwalny “boost” na płaskim, a jednocześnie, jak wychodzi w wielu niezależnych testach, nie będzie dużym obciążeniem na podjazdach. To kompromis wybierany przez wielu kolarzy, także profesjonalnych, gdyż taka wysokość obręczy sprawdza się na większości tras.
Dwa komplety kół dla optymalizacji: Gdy budżet pozwala na dwa zestawy, dobrym rozwiązaniem jest posiadanie jednego niskiego (30 - 40 mm) na ciężkie górskie wyjazdy oraz drugiego wysokiego (50 - 60 mm) na szybkie, płaskie trasy i wyścigi. W warunkach pośrednich używasz tego, na którym czujesz się lepiej lub nawet mieszasz – np. koło przednie niższe dla sterowności, tylne wyższe dla aerodynamiki.
Komfort i pewności jazdy: Najszybsze koła to te, na których Ty czujesz się pewnie. Jeśli dany stożek powoduje, że boisz się zjazdów lub silnego wiatru, to nawet jeśli daje teoretycznie kilka watów przewagi, w praktyce pogorszy Twoje osiągi. Lepiej mieć trochę niższe obręcze i w pełni kontrolować rower.
Na koniec warto podkreślić: waga przestała być głównym wyznacznikiem – liczy się cały pakiet korzyści. Wysokiej klasy koła są dziś stosunkowo lekkie, bardzo sztywne i stabilne, dzięki odpowiedniemu profilowaniu obręczy. Dlatego większość kolarzy odczuje bardzo dużą korzyść przesiadając się na obręcze 40–60 mm w porównaniu do zwykłych kół o niskim profilu.
Jeśli nadal nie masz pewności, które koła będą dla Ciebie najlepsze, skontaktuj się z nami. Opisz swój styl jazdy oraz typowe trasy. Dobierzemy specyfikację idealnie pod Twoje potrzeby.
Wypełnij formularz — nasz zespół pomoże Ci świadomie wybrać właściwy model.
Możesz też skorzystać z naszego podziału kół Evanlite według kategorii szosowych i wybrać zestaw dopasowany do rodzaju tras, po których jeździsz. Zobacz więcej.
