Wysokiej klasy zestaw kół to kluczowy element roweru gravelowego, roweru który w większości przypadków jest pozbawiony amortyzacji. Dobrze dopasowane koła i opony mogą poprawić prędkość i komfort jazdy poprzez efektywne tłumienie nierówności terenu. Ponadto koła powinny być stosunkowo lekkie by zapewnić dynamikę przyspieszania w terenie, ale jednocześnie odporne na powstające przeciążenia.
Na wstępie zaznaczamy, że (prawie dla każdego) najbardziej trafnym wyborem będzie rozmiar kół 28". Mniejszy rozmiar 650b sprawdza się w wymagającym technicznie terenie pokroju MTB lub w rowerach, gdzie prześwit widełków ramy ogranicza możliwość zastosowania szerokiej opony.
Parametry kół i obręczy
Dobre koła do gravela powinny być lekkie, ale bez przesady - w gravelu ważna jest wytrzymałość komponentów. Masa kompletu kół ok. 1500 gramów to dobry wynik w przypadku kół zbudowanych na obręczach karbonowych. 1700-1800 gramów dla kół na obręczach aluminiowych też jest niezłym wynikiem.
Wysokość obręczy nie powinna być wyższa niż ~ 45 mm. Zbyt wysoki stożek obręczy jest zbędny, ponieważ prędkość jazdy w terenie (a nawet na szybkich szutrach) nieczęsto przekracza 30 km/h. Zatem aerodynamika kół wynikająca z wysokiej obręczy nie ma w typ przypadku zastosowania. Ponadto zbyt wysoki stożek sprawia, że rower traci na dynamice i przyspieszaniu w trudnym terenie.
W gravelowej kolekcji Evanlite dostępne są koła, których obręcz ma wysokość 35 mm (model New Gravel). Dostępne są również modele Road-OFF i Gravel Champion o przeznaczeniu z pogranicza allroad/gravel, wysokość obręczy to 45 mm.
Ważnym parametrem jest również szerokość wewnętrzna obręczy. Najlepiej, by była w przedziale 23-27 mm. Opony gravelowe (od 35c) bardzo dobrze ułożą się na takiej obręczy, co przełoży się na komfort prowadzenia roweru.
Obręcz hookless i hooked
Na rynku dostępne są obręcze gravelowe w typie hooked i hookless. Hooked odpowiadają za stabilne osadzenie się opony w rancie obręczy. Natomiast w typie hookless - obręcz pozbawiona jest wewnętrznych haczyków (tak samo jak w obręczach MTB).
Pozbawienie obręczy haczyków wymusza zastosowanie opony kompatybilnej z obręczami hookless, tak by opona nie spadła w trakcie jazdy. Dlatego obręcze hookless i kompatybilne opony zazwyczaj mają niski limit maksymalnego ciśnienia w przedziale 4-5 barów, ponieważ zbyt wysokie ciśnienie mogłoby spowodować eksplozje opony. Ze względu na limit niskiego ciśnienia, raczej nie użyjesz takich kół jako szosowych.
Hookless w gravelu upraszcza konstrukcję obręczy i współgra z szerszymi oponami oraz niższym ciśnieniem, co może dać trochę dodatkowego komfortu i kontroli w terenie. To jednak raczej ewolucja niż rewolucja — nie zmienia radykalnie wrażeń z jazdy. Niezależne testy pokazują tylko marginalne różnice względem klasycznego systemu z hakiem. W praktyce daje to nieco bardziej „plastyczne” ugięcie bocznej ścianki opony w terenie, bo brak wewnętrznego haka pozwala jej swobodniej pracować na styku z obręczą. Natomiast minusem jest, że nie wszystkie opony są kompatybilne z obręczami hookless. Dotyczy to głównie starszych kolekcji opon, większość nowych modeli opon gravelowych jest już kompatybilna.
Oponę tubeless kompatybilną z hookless najlepiej stosować z systemem tubeless, ale awaryjnie można ratować się dętką.
Modele Evanlite do gravela:
- Gravel Champion (hooked, z haczykiem)
- New Gravel (hookless, bez haczyka)
- Road-OFF (hooked, z haczykiem)
Piasty i szprychy
Kolarstwo gravelowe to jazda po szutrach, lasach, a niekiedy w piachu - łatwo dla sprzętu nie będzie. Dlatego piasty powinny mieć dobrze uszczelnione łożyska. Podczas budowy naszych kół wykorzystujemy piasty Evanlite i DT Swiss. Wszystkie używane modele posiadają podwójne uszczelnienie łożysk, tak by przedostanie się brudu do wnętrza piasty było utrudnione. Najczęstsza możliwość to woda pod ciśnieniem (myjka) i wepchanie brudu do środka.
W piastach istotna jest możliwość zastosowania różnych typów bębenków, aby dało się je łatwo wymienić przy zmianie grupy napędowej. Pozwala to zachować kompatybilność kół z innym rowerem lub napędem — co jest szczególnie praktyczne przy ewentualnej zmianie sprzętu. W piastach Evanlite i DT Swiss dostępne są wymienne adaptery osi oraz bębenki.
W kwestii wyboru piast istotnym aspektem jest także stały dostęp do części zamiennych w serwisie producenta. Dlatego lepiej unikać podzespołów kół o egzotycznych nazwach.
Jakie szprychy? Przede wszystkim nie powinny być zbyt cienkie, czyli zbyt lekkie, bo koło straci na wytrzymałości, czyli będzie bardziej podatne na scentrowanie się. W kołach Evanlite głównie używamy szprych Sapim D-Light (cieniowane 2.0-1.65-2.0), które mają świetny współczynnik wysoka wytrzymałość-niska masa. Jest to właściwy wybór nawet dla użytkowników o wadze w okolicach 100 kg.
Opony: wpływ na dynamikę i komfort
Niska "masa rotacyjna" (obręcze + opona) odpowiada za dynamikę jazdy i podatność roweru na przyspieszanie. Im szersza opona, tym większa masa, ale wyższy komfort. Dobór szerokości opony należy dobrać względem terenu i masy łącznej: użytkownik + rower + ekwipunek.
Najczęściej stosowanym zakresem opon w gravelu jest przedział 40 - 45 mm. Pozwala to na uzyskanie odpowiedniej przyczepności w terenie, ale jednocześnie takie opony zapewniają stosunkowo niskie opory toczenia na utwardzonych odcinkach trasy.
Przy wyborze opon ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch różnych modeli i szerokości opon. Przednia opona - szersza z agresywnym bieżnikiem, tylna - węższa (lżejsza) jako opona napędowa. Rower zyska na dynamice przy jednoczesnym zachowaniu przyczepności - koło przednie jest kołem najazdowym, głównie odpowiadającym za pokonywanie przeszkód terenu. Przykładowo: opona przednia Przednia Pirelli Cinturato Gravel RC 45c (szersza, agresywny bieżnik), tylna Pirelli Cinturato Gravel H 40c (węższa, z gładszym bieżnikiem).
Obniż ciśnienie - szybki efekt
System tubeless w dobrych kołach gravelowych to podstawa. To nie tylko ochrona przed przebiciem, ale przede wszystkim możliwość jazdy na niższym ciśnieniu, czyli szybsze i bardziej komfortowe poruszanie się po gravelowych trasach.
Game-changer to również wkładki antydobiciowe typu: PTN Gravel Sport lub Cushcore. Wkładkę montuję się wewnątrz opony i zalewa płynem uszczelniającym. Waga wkładki w przypadku PTN (dostępne w konfiguratorze Evanlite) to 60 gramów. Nie jest to dużo i będzie miało niewielki wpływ na dynamikę jazdy, ale w finalnym rozrachunku zyska się na prędkości i komforcie jazdy
Tego typu wkładka pozwala na zastosowanie niskiego ciśnienia bez obawy przed dobiciem obręczy. Przykładowo: ok. 2.5 bar dla opon 40c i użytkownika o masie 80 kg. Zastosowanie niskiego ciśnienia sprawia, że cała konstrukcja (opona + koła) bardzo efektywnie tłumi nierówności. Na leśno-szutrowych ścieżkach niweluje to mikro-podbijanie koła, które wiąże się z wytracaniem energii. Natomiast w trudniejszym technicznie terenie można dużo zyskać na przyczepności i komforcie jazdy.
PODSUMOWANIE
Koła do gravela wymagają zastosowania indywidualnych rozwiązań dla kolarstwa szutrowego. Przedstawiliśmy wszystkie istotne cechy kół, które trzeba uwzględnić. Zestaw kół musi być spójną całością razem z prawidłowo dobranym modelem opon i ciśnieniem, które jest kluczowe dla sprawnego poruszania się w terenie.
Modele kół Evanlite zaprojektowane z myślą o Gravelu:
